Gaznelilerin Selçuklu Hakimiyeti Altına Girmesi ve Yıkılması

Aşk'a İnanmışt'ı

Genel Yönetici
Staff member
Katılım
28 Mart 2008
Mesajlar
23.243
Tepki puanı
2.147
Puanları
163
Yaş
40
Bulunduğu Yer
ŞANLIURFA
Tuttuğu Takım
GALATASARAY
3. Mesut’dan sonra yerine oğlu Şirzad’ın geçmesiyle veliaht kardeşler arasında saltanat mücadelesi baş gösterdi. 3. Mesut’un diğer oğlu Arslan, kardeşi Şirzad’ı öldürerek yerine geçti. Arslan, aynı akıbetin kendi başına gelmemesi için diğer saltanat rakibi olan kardeşi Behram’ın üzerine yürüyerek ortadan kaldırmaya teşebbüs etti. Ancak Behram, Selçuklu Devletine sığınınca Selçuklular Gaznelilerin içine düştüğü bu durumdan istifade ederek Behram’ı desteklediler ve Gazne üzerine peş peşe iki sefer düzenleyerek Sultan Arslan’ı öldürüp yerine Behram’ı getirdiler (1117). Behram, Selçuklu sultanı Sencer Bey’in desteği ile Gaznelilerin Sultanı olmuştu ancak Gazne Devleti artık Selçuklu boyunduruğu altına girmiş durumdaydı.

Behram Şah, Selçukluların himayesi ve desteğiyle Gaznelilerin Sultanı olabilmişti. Bu durum, giderek Selçukluların Gazneliler üzerindeki politikalarını da şekillendiren bir unsur haline geldi. Selçuklular, artık Gaznelileri bir nevi vilayet gibi idare ediyor, vergi alıyor, Devlet politikalarını belirleyerek Gazne Askerlerini kendi ordusu içerisinde kullanabiliyordu. Zira Gazne Devleti de bölgesel otoritesini yitirmiş durumdaydı ve karşılaştığı zorluklarla tek başına mücadele edebilecek güce sahip değildi. Bu durum, giderek zayıflayan Gazneliler için sonun başlangıcı anlamına geliyordu. Zira Gazneliler, Selçuklu devletine faydalı olabildikleri sürece varlıklarını devam ettirebiliyorlardı ve Gaznelilerin karşılaşacakları olası bir dış tehdit Selçukluların milli meselesi değil, sadece bölgesel siyasetinin bir parçası olacaktır. Behram Şah, Selçuklu Sultanı Sencer’e sadakatini 1135 yılına kadar devam ettirdi. 1135 yılında, Selçuklu boyunduruğundan kurtulmak için kimi teşebbüslerde bulunduysa da Sultan Sencer’in Gazne’ye girerek Devlet Hazinesine el koyması üzerine Hindistana kaçtı. Bu durum karşısında ancak Sultan Sencer’e tekrar itaatini bildirerek yeniden Gazne Hükümdarı olabildi.

Gazne Devleti, artık Selçuklu boyunduruğu altında zayıflayıp idari otoritesini kaybetmiş durumdaydı. Behram Şah da Selçukluların müsaadesiyle ülkesine hükmedebiliyordu. Behram Şah, 31 yıl boyunca Selçuklu boyunduruğu altında varlığını devam ettirdi. Bu durum 1148 yılına kadar devam etti. Bu tarihlerde, Gazne’nin kuzeyinde bulunan Gur şehrinde, İran-Tacik-Hint toplumlarının bir araya gelerek oluşturduğu yerel bir toplum bulunmaktaydı. Bu toplum, ilerleyen zamanlarda Delhi Sultanlığı olarak anılacak olan Gurlulardır. Gazne Ülkesinin kuzey bölgesinde yaşayan Gurlular, Gaznelilerin zayıflamasından da istifade ederek güçlenmiş ve bağımsızlıklarını ilan etme gayreti içerisine girmişlerdi. Bu gayret ile Gazne Hükümdarı Behram Şah ile görüşmek için Gazne Şehrine gelen Gur Hükümdarı Kutbettin, Behram Şah tarafından halen bilinmeyen bir sebepten ötürü öldürüldü. Hükümdarlarının öldürülmesi üzerine ayaklanan Gurlular, Kutbettin’in kardeşi Suri liderliğinde isyan ederek Gazne ve Bust şehirlerine girdiler. Şehri yağmalayıp tahrip eden Gurluların isyan hareketini bastıramayan Behram, Hindistan’a kaçtı. Gurlular, Gazne şehirlerini yağmalayıp zaten yıkılmak üzere olan Gaznelilerin saygınlığını, itibarını ve idari otoritesini telafi edilemeyecek şekilde yıpratmış oldular. Hindistan’a kaçan Behram Şah, himayesi altında bulunduğu Selçuklular’dan yardım talep edince Selçuklu Sultanı Sencer, 1152 yılında Gazne şehrine girerek Gurluları mağlup etti ve Behram Şah’ın tekrar Gazne’ye dönmesini sağladı. Behram Şah, bir kez daha Selçuklu desteğiyle tahta geçti ve 6 yıl daha hükümdarlık yaparak 1157 yılında vefat etti.

Behram Şah’ın vefatından sonra yerine oğlu Hüsrev geçmişti. Hüsrev Şah da, babası gibi Selçuklu himayesini kabul ederek varlığını Sultan Sencer’e sadakati ile sağlayabilmişti. Ancak hükümdarlığa geçtikten sadece birkaç ay sonra Selçuklu Sultanı Sencer, Oğuzlar ile mücadelesinde mağlup olarak esir edilince himayesiz kaldı. Selçukluların desteği olmadan ayakta durması mümkün olmayan Gazne Şehri, Selçukluların korkusundan Gazne’den çekilmek zorunda kalan Gurluların taarruzlarına maruz kaldı. Gurlular, Selçuklu tehdidinin bertaraf olmasıyla tekrar Gazne’ye taarruz ederek şehri zapt ettiler ve kontrol altına aldılar. Gurlular’a karşı koyamayan Hüsrev Şah da, Gazne’yi terk ederek Pencap bölgesine yerleşti ve burada kurduğu hâkimiyeti 1186 yılına kadar devam ettirdi. Ancak Gurlular, 1186 yılında Pencap bölgesine de taarruz edince mağlup olarak esir düştüler ve yıkılarak tarih sahnesinden silindiler. Gaznelilerin tebası olan Türk Boyları ise Selçuklular, Karahanlılar, Oğuzlar ve diğer Arap kökenli devletlere sığınarak diğer toplumların arasına karıştılar.
 
Back
Yukarı