- Katılım
- 2 Nisan 2008
- Mesajlar
- 2.603
- Tepki puanı
- 200
- Puanları
- 113
- Yaş
- 39
- Tuttuğu Takım
- GALATASARAY
Uygur TürklerindeKarez Sistemi nedir
Uygur Türklerinden Karez Sistemi
Birazdan uygarlık tarihinin çok önemli bir mühendislik harikasından söz edilecek. Üstelik de bizim soyumuzun, kökenimizin, asimle edilebilmemiz için bize unutturulan ve öğretilmek istenmeyen kültürümüzün bir ayağı ile ilgili...
Konuyu ilk kez duyanlar hayranlık kadar şaşkınlık da yaşayacak. "Bunu bu yaşıma kadar neden duymadım, öğrenmedim" diye... İşte kültür emperyalizmi böyle bir şeydir. Barbar bir kavim salt fiziksel gücüyle sizi boyunduruğu altına alabilir, kökünüzü, kökeninizi unutturur, sizi kendi kültürünün standartlarına indirir, ancak onun kültürü sayesinde varolduğunuz ve varolabileceğinize sizi inandırır.
Örneğin siz bundan 3500 yıl önce (bazıları halen dahi kullanılabilen) barajlar yapmış Hititler'in, 2800 yıl önce akıl almaz su kanalları yapmış Urartular'ın ve de birazdan duyacağınız Karez Su Sistemi'nin, yani "su mühendisliği harikaları"nın varislerisinizdir ama birileri kafanızı kaç adet taşla taharetlenileceği, toprakla nasıl abdest alınacağı öyküleri ile doldurup temizliği onlardan öğrendiğiniz, temizliğin onlara ait "ilim"den geldiği hikâyeleri ile sizi uyutur.
Gelin Karez Su Sistemi'ni öğrenelim.
Taklamakan Çölü...
Dünyanın en acımasız coğrafya parçalarından biri... Sıcaklık, kum tepelerinde 82o , kuytularda bile 55o C ... Ve böyle bir ortamda, akıl almaz (insan yapısı) bir vaha... En leziz meyvalar, en güzel sebzeler, uçsuz bucaksız bağlar... Dünyaya yalnızca üzüm ihracatının bile binlerce tonu bulduğu bir vaha...
Burası (İpek Yolu'nun kuzey güzergâhı üzerinde bulunan) Turfan...
Hani şu "turfanda" sözcüğünün kaynaklandığı yer...
Peki nasıl yaratılmış bu vaha ?
"Karız/kehriz su sistemi" ile...
Tepeleri karlı Tanrı Dağlarının eteklerinde açılan kuyularda toplanan sular 60 km ötedeki Turfan Vadisi'ne getirilmiş. Çölün korkunç sıcaklığında buharlaşmasın diye yeraltında oluşturulan tünellerle... Su yalnızca 60 km öteye götürülmemiş, uzunluğu 3 ilâ 30 km arasında değişen sayısı bin kadar yer altı kanalı ile arazide yayılıp bir şebeke oluşturması da sağlanmış. Bu yer altı su tünelleri şebekesinin toplam uzunluğu 5 000 (beşbin) km. (İstanbul ile Ağrı arasındaki uzaklığın 3,5 katı). Tünellerin yüksekliği yaklaşık 1,5 metre. Kazılan toprağın yüzeye çıkartılması ve tüneldeki işçilerin hava alabilmesi için 10-20 metrede bir kuyular/bacalar oluşturulmuş. Ayrıca, arazi bu kanallardan su çekmek için kullanılan kuyularla dolu. Derinliği bazısında 100, 90, 80 metre olan, sonra 10 metreye kadar düşen...
Su, derinliği başlangıçta 110, en uç noktada ise 10 metre olan kanallarda yer çekimi sonucu akıyor. O kadar uzun bir mesafede doğrultuyu ve doğru eğimi sağlayıp koruyacak hesaplamaların nasıl
yapıldığı meçhul. Ve Uygur bölgesindeki Türklere ait bu mühendislik harikasının tarihi, M.Ö. 500
Uygur Türklerinden Karez Sistemi
Birazdan uygarlık tarihinin çok önemli bir mühendislik harikasından söz edilecek. Üstelik de bizim soyumuzun, kökenimizin, asimle edilebilmemiz için bize unutturulan ve öğretilmek istenmeyen kültürümüzün bir ayağı ile ilgili...
Konuyu ilk kez duyanlar hayranlık kadar şaşkınlık da yaşayacak. "Bunu bu yaşıma kadar neden duymadım, öğrenmedim" diye... İşte kültür emperyalizmi böyle bir şeydir. Barbar bir kavim salt fiziksel gücüyle sizi boyunduruğu altına alabilir, kökünüzü, kökeninizi unutturur, sizi kendi kültürünün standartlarına indirir, ancak onun kültürü sayesinde varolduğunuz ve varolabileceğinize sizi inandırır.
Örneğin siz bundan 3500 yıl önce (bazıları halen dahi kullanılabilen) barajlar yapmış Hititler'in, 2800 yıl önce akıl almaz su kanalları yapmış Urartular'ın ve de birazdan duyacağınız Karez Su Sistemi'nin, yani "su mühendisliği harikaları"nın varislerisinizdir ama birileri kafanızı kaç adet taşla taharetlenileceği, toprakla nasıl abdest alınacağı öyküleri ile doldurup temizliği onlardan öğrendiğiniz, temizliğin onlara ait "ilim"den geldiği hikâyeleri ile sizi uyutur.
Gelin Karez Su Sistemi'ni öğrenelim.
Taklamakan Çölü...
Dünyanın en acımasız coğrafya parçalarından biri... Sıcaklık, kum tepelerinde 82o , kuytularda bile 55o C ... Ve böyle bir ortamda, akıl almaz (insan yapısı) bir vaha... En leziz meyvalar, en güzel sebzeler, uçsuz bucaksız bağlar... Dünyaya yalnızca üzüm ihracatının bile binlerce tonu bulduğu bir vaha...
Burası (İpek Yolu'nun kuzey güzergâhı üzerinde bulunan) Turfan...
Hani şu "turfanda" sözcüğünün kaynaklandığı yer...
Peki nasıl yaratılmış bu vaha ?
"Karız/kehriz su sistemi" ile...
Tepeleri karlı Tanrı Dağlarının eteklerinde açılan kuyularda toplanan sular 60 km ötedeki Turfan Vadisi'ne getirilmiş. Çölün korkunç sıcaklığında buharlaşmasın diye yeraltında oluşturulan tünellerle... Su yalnızca 60 km öteye götürülmemiş, uzunluğu 3 ilâ 30 km arasında değişen sayısı bin kadar yer altı kanalı ile arazide yayılıp bir şebeke oluşturması da sağlanmış. Bu yer altı su tünelleri şebekesinin toplam uzunluğu 5 000 (beşbin) km. (İstanbul ile Ağrı arasındaki uzaklığın 3,5 katı). Tünellerin yüksekliği yaklaşık 1,5 metre. Kazılan toprağın yüzeye çıkartılması ve tüneldeki işçilerin hava alabilmesi için 10-20 metrede bir kuyular/bacalar oluşturulmuş. Ayrıca, arazi bu kanallardan su çekmek için kullanılan kuyularla dolu. Derinliği bazısında 100, 90, 80 metre olan, sonra 10 metreye kadar düşen...
Su, derinliği başlangıçta 110, en uç noktada ise 10 metre olan kanallarda yer çekimi sonucu akıyor. O kadar uzun bir mesafede doğrultuyu ve doğru eğimi sağlayıp koruyacak hesaplamaların nasıl
yapıldığı meçhul. Ve Uygur bölgesindeki Türklere ait bu mühendislik harikasının tarihi, M.Ö. 500